Polskie góry kuszą turystów nie tylko wspaniałymi krajobrazami, lecz również unikalną i piękną architekturą. Styl zakopiański, zwany też witkiewiczowskim, bo o nim właśnie mowa, to połączenie tradycji i sztuki, którą jej autor – Stanisław Witkiewicz, z powodzeniem przeniósł do podhalańskiej scenerii. Czym się charakteryzuje i jak wykorzystać go współcześnie?

Tradycyjne zakopiańskie domy są wyjątkowe. Kojarzą się z kulturą, która sięga stuleci, choć tak naprawdę styl witkiewiczowski powstał w drugiej połowie XIX wieku –  kiedy to Stanisław Witkiewicz, malarz oraz architekt, zapragnął wprowadzić nowoczesny design do polskiej architektury. Nasze poczucie, że są to budynki starsze niż nawet 200 lat wynika głównie z tego, że twórca w swoich projektach uwzględnił nie tylko dążenie do ówczesnego modernizmu, lecz pamiętał również o regionalnej tradycji budowania domów z bali.

Całość tworzy styl

Choć mówiąc o stylu zakopiańskim myślimy głównie o zewnętrznej części willi, która najbardziej cieszy oko, to w zamyśle Stanisława Witkiewicza konwencja obejmowała też wnętrza oraz stroje ludowe, do dzisiaj towarzyszące regionalnym zespołom. Całokształt witkiewiczowskich domów podziwiać możemy jedynie w rezydencjach, które od początku XX wieku nie zmieniły swojego charakteru.

Charakterystyczne dla klasycznych podhalańskich domów są wysokie kamienne podmurówki oraz cięte na pół pnie drzew, z których robi się ściany. Najczęściej są one dodatkowo zdobione rytami – typowymi dla Podhala wzorami. Jednak witkiewiczowska willa nie byłaby tak wyjątkowa, gdyby nie cała konstrukcja, którą tworzy głównie stromy dach z licznymi uskokami, bawolimi okami, oprócz walorów estetycznych chroniących poszycie przed zalegającym śniegiem, oraz kominami świadczącymi o licznych piecach i paleniskach.

Dach na miarę

Pisząc o stylu zakopiańskim najwięcej uwagi należy poświęcić właśnie poszyciu dachowemu, którego kształt uwarunkowany jest przez warunki atmosferyczne panujące w górach. Im bardziej strome, tym mniejsza szansa na to, że śnieg uszkodzi rynny czy więźbę dachową. Liczne uskoki to także zabezpieczenie dla urokliwych werand, balkonów czy okien. Tradycyjne dachy pokrywał drobno ułożony gont, jednak ze względu na częstą impregnację, a także wymogi bezpieczeństwa przeciwpożarowego, współcześnie jest on zastępowany innymi materiałami.

Jednym z nich jest dachówka ceramiczna typu karpiówka. Dzięki małemu formatowi, a także ze względu na strukturyzowaną powierzchnię oraz zwiększoną grubość materiału, tworzy ona bardziej wyraziste połacie dachu. Świetnie nadaje się do renowacji starych domów i do budynków stylizowanych, zwłaszcza na styl witkiewiczowski.

Dachówki ceramiczne typu karpiówka można kłaść na dachach nawet o kącie nachylenia 20 stopni. Dzięki specjalnym mocowaniom, utrzymują się na dachu nawet przy wyjątkowo trudnych warunkach atmosferycznych. Poszczególne modele z powodzeniem wpisują się w zakopiański krajobraz domów z wyjątkowym poszyciem dachowym. – Dla osób, które marzą o typowym dla Podhala dachu, a jednocześnie poszukują sprawdzonych i pewnych pokryć dachowych, idealnym rozwiązaniem są dachówki ceramiczne KLASSIK, PROFIL i AMBIENTE, które po ułożeniu przypominają tradycyjny gont. Dzięki swojemu stosunkowo dużemu ciężarowi i odpowiedniemu mocowaniu są odporne nawet na najsilniejsze podmuchy halnego. Ponadto objęte są 50-letnią gwarancją – mówi Michał Kacprzak, Kierownik Akademii Szkoleniowej CREATON Polska. Dodatkowym atutem jest również bogata oferta kolorystyczna, która pozwoli znaleźć odpowiednie poszycie pasujące zarówno do zakopiańskiego krajobrazu, jak i naszych upodobań.

Witkiewiczowski styl w Zakopanem

Wpływ stylu witkiewiczowskiego widać w całej Polsce, zwłaszcza w przydrożnych karczmach i pensjonatach, które swoją bryłą nawiązują do polskiej kultury. Warto się nim inspirować, zaczerpnąć pewne detale i wziąć pod uwagę, jak duże znaczenie dla całego kształtu budynku ma poszycie dachowe i jego aranżacje w postaci np. uskoków.

Przeniesienie całego stylu w inne niż górskie regiony Polski może być utrudnione, przede wszystkim przepisami prawa miejscowego, które wymusza na mieszkańcach zachowanie pewnego ładu architektonicznego. Również i dach, który w górach jest zabezpieczeniem, w niektórych miejscach Polski może nie spełniać swojej funkcji – tak będzie np. na terenach narażonych na mini tornada czy szkwały.  Pamiętajmy jednak, że domy z bali pięknie będą wyglądać w każdym miejscu, a liczne dachowe uskoki pasują do wielu rodzajów architektury.

Zwiedzając kraj cieszmy się nie tylko urokami przyrody – zwróćmy również uwagę na budynki, bo mogą one dać nam wiele inspiracji, które zastosujemy we własnym domu. Styl zakopiański to piękno wywodzące się z tradycji – niezwykły mariaż architektury ze sztuką, bo kto inny jak nie Stanisław Witkiewicz mógłby połączyć narodową kulturę z modernistyczną sztuką XIX wieku?  

 

źródło: Creaton

• Udostępnij

---