Rozpoczynamy cykl artykułów związanych z renowacją drewnianych obiektów zabytkowych oraz przedmiotów znajdujących się wewnątrz budynków oraz wokół nas są takie obiekty drobnej architektury parkowej, ogrodowej oraz innych obiektów drewnianych. W naszym najbliższym otoczeniu znajdują się kościoły, kapliczki, dzwonnice, młyny, domy, wiatraki i wiele innych, o których nie myśleliśmy, że są cennymi zabytkami z drewna.

Architektura drewniana oprócz konstrukcji i dachów zewnętrznych posiada także wiele zabytków drewnianych wewnątrz obiektów a są nimi; posadzki, sufity, kolumny, meble, drzwi, malarstwo na drewnianych podobraziach, świeczniki, żyrandole i figury.

Obiekty i przedmioty wokół nas wykonane są z różnego rodzaju drewna użytkowane i przechowywane są w różnych warunkach oraz współistnieją z człowiekiem w przyrodzie w różnych warunkach klimatycznych i atmosferycznych. Bardzo często narażone są na zmienne temperatury. Użytkowane w różnych porach roku narażone na wilgoć, pleśnie, grzyby i owady, które powodują zniszczenia i odkształcanie naturalnej struktury drewna.

Człowiek, powinien podjąć działania, aby jak najlepiej zabezpieczyć i ocalić cenne i unikalne przedmioty (zabytki). Powinien zapoznać się ze stanem i przyczynami ich niszczenia. Poznać drewno, z jakiego są wykonane, z jakiego okresu pochodzą i jakich narzędzi i materiałów użyto do ich wykonania i zabezpieczenia przed degradacją czynników naturalnych i mechanicznych.

Przekażę też wskazówki jak należy – po renowacji przedmiotów zabezpieczyć je przed dalszymi uszkodzeniami i szkodnikami między innymi ze strony owadów żerujących w drewnie, grzybów, pleśni i drastycznych zmian wilgotności wewnątrz pomieszczeń, w których je przechowujemy bądź użytkujemy.

Przygotowując się do pracy przy drewnianych obiektach należałoby poznać drewno, jego budowę, właściwości i funkcje, jakie spełnia w życiu człowieka.

Dobrze jest umieć rozpoznać gatunki drewna i warunki, w jakich rosło, sposób ścięcia i obróbki, stanu zachowania drewna, aby prawidłowo naprawić je i zabezpieczyć na przyszłość.

Znając jakość, rodzaj użytego do wyrobu przedmiotu drewna, miejsce i klimat, w jakim drzewo rosło jest istotne przy przystąpieniu do projektu naprawy.

Przedmioty funkcjonujące w naszej kulturze wykonane są najczęściej z drewna rodzimego; drzew iglastych – drewna miękkiego i drzew liściastych – drewna twardego.

W Europie od XVIII w stosowane jest drewno egzotyczne jak: mahoń, palisander, makessar - najczęściej służyły do wyrobu fornirów i obłogów lub elementów dekoracyjnych przy wyrobie mebli i ram. Drewna trudne w obróbce, twarde, ciężkie, kruche oraz podatne na uderzenia.

Drewno miękkie to; sosna, świerk, jodła, modrzew wykorzystywano do wyrobu konstrukcji budowlanych, mebli, podłóg, są w obróbce wytrzymałe, łatwo dostępne, tanie.

Drewno twarde to przede wszystkim bardzo popularny i mocny dąb, buk, jesion, brzoza, klon, lipa i drewna owocowe; wiśnia, morwa, śliwka, orzech – o pięknych, ciekawych barwach służyły do wyrobu mebli, wystroju kościołów, pałaców, wyrobu posadzek, pojazdów, rzeźb i elementów dekoracyjnych. Z buku wyrabiano elementy i meble gięte.

Znając rodzaje drewna przed przygotowaniem się do renowacji należy zapoznać się z historią mebla i właściwościami użytego do wyrobu drewna, aby móc przygotować brakujące kawałki tego samego materiału, najlepiej ze starego drewna, z którego zrobiony jest mebel w celu uzupełnienia ubytków oraz forniru i obłogu oraz przygotować narzędzia, jakich kiedyś używano przy wyrobie przedmiotu.

Należy wziąć pod uwagę, że drewno w meblu jest w dalszym ciągu wrażliwe na różnice temperatur, wilgoć oraz w jakich warunkach będzie naprawiane i w jakich warunkach pozostanie po renowacji. Ważne jest, jakiego materiału użyto wcześniej i czy uda się renowatorowi dobrać materiał z tego samego okresu. Należy też sprawdzić stan zachowania konstrukcji. Ważną rzeczą jest dokładne obejrzenie czy w przedmiocie są jeszcze szkodniki - drewnojady i dobrze było by ustalić, jakie, aby zastosować odpowiednie środki do wytrucia.

Brakujący fornir można odzyskać ze starego mebla, którego nie da się ocalić, w ostateczności można kupić nowy  fornir i scalić kolorystycznie z oryginalnym.

Jako pierwszy do remontu należy wybrać mebel bardzo prosty najlepiej z litego drewna bez forniru z widocznymi ubytkami, łączeniami i widoczną konstrukcją. Będzie łatwiej się nauczyć i szybciej zauważyć zniszczenia oraz upewnić się, – co należy zrobić najlepiej.

 Najlepiej gdyby to był prosty mebel – skrzynia, ławka, półka.

Najpierw należy zrobić zdjęcie z każdej strony mebla i zrobić szczegółowy opis na każdym zdjęciu z opisami i wymiarami braków oraz opisać dokładnie cechy szczególne np. naklejki na plecach mebla, kwit przesyłowy, notatki i numerację ołówkiem na meblu wewnątrz desek i części nóg, półek i szuflad, podpisu i ewentualnie pieczątki lub inne oznaczenia wykonawcy.

W drugiej kolejności należy umyć mebel miękką szmatką bawełnianą lub delikatną wełnianą, wodą z mydłem ( równolegle do usłojenia mebla) lub bezbarwnym denaturatem. Po oczyszczeniu mebla, odsłonieniu jego stanu faktycznego należy spróbować umiejscowić czas, okres powstania i miejsce pochodzenia, aby zorientować się, jakimi materiałami był uszlachetniany i zabezpieczany. Pomoże to nam przygotować program naprawy i zadecydować o rodzajach materiałów i narzędzi, których należy użyć do całego przedsięwzięcia.

 

źródło: Nowoczesna Plebania 1/2017

• Udostępnij

---